Τρίτη 12 Ιουλίου 2011

Οι αγανακτισμένοι και η σχέση τους με το πλήθος.

Ξεκινώ να γράφω αυτήν την καταχώρηση ελπίζοντας πως θα είναι η αρχή μιας σειράς κειμένων σχολιασμού και κριτικής πάνω στις διαφορετικές πτυχές του κινήματος των Αγανακτισμένων Πολιτών.  Το κίνημα των Αγανακτισμένων με τις συγκεντρώσεις σε πλατείες όλης της χώρας, με μεγαλύτερες αυτές της πλατείας Συντάγματος, έχει απασχολήσει ελληνικά και ξένα ΜΜΕ και μπλόγκς. Οι αγανακτισμένοι βρίσκονται στη δίνη της επικαιρότητας εδώ και πάνω από δύο μήνες. Είναι ίσως το πιο προβεβλημένο κίνημα  στην Ελλάδα, μετά το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης και τις κινητοποιήσεις για το ‘’Σκοπιανό’’.
  Από τις πρώτες μέρες της κινητοποίησης των Αγανακτισμένων αντιμετώπιζα με σκεπτικισμό το φαινόμενο. Αναρωτιόμουν πώς γίνεται να υπάρχει τόση σύμπνοια και ενότητα στις πλατείες όλης της χώρας. Πώς γίνεται αριστεροί, πατριώτες, απολιτικοί και αναρχικοί να τα βρίσκουν με τόση ευκολία; Γιατί τα κυρίαρχα ΜΜΕ και μπλόγκς προμοτάρουν σχεδόν αυτού του είδους τις κινητοποιήσεις, όταν για χρόνια αποκρύπτουν μεθοδικά τις μαχητικές κινητοποιήσεις από εργατικά σωματεία και άλλες ομάδες ή οργανώσεις; Τι άλλαξε στο πολιτικό σκηνικό και ξαφνικά όλοι είναι ’αγανακτισμένοι’’;

 Γράφω αυτό το άρθρο τώρα, γιατί έχει περάσει αρκετός καιρός ώστε να βγάλω ασφαλή συμπεράσματα, γιατί μπορώ να τεκμηριώσω και να υποστηρίξω την κριτική μου προς τους Αγανακτισμένους με μεγαλύτερη άνεση, αφού έχω πάει σε μερικές πλατείες που γίνονται οι συνελεύσεις των Αγανακτισμένων και τους έχω παρατηρήσει, στα εύκολα και στα δύσκολα.
  Ξεκινώ την σειρά αυτή των άρθρων μου για τους Αγανακτισμένους από τη σχέση του κινήματος αυτού με το ‘’πλήθος’’, τον αριθμό, την ποσότητα αυτών που συμμετέχουν. Πιστεύω πως το μόνο ουσιαστικό, συνεκτικό στοιχείο του κινήματος αυτού ήταν είναι και θα είναι ο αριθμός του κόσμου, αυτή η αόριστη ιδέα και αντίληψη του πλήθους. ‘’Να μαζευτούμε πολλοί, να κάνουμε κάτι’’. Αυτή η φράση κυριαρχεί ανάμεσα στους Αγανακτισμένους και γι αυτό επιλέγω το πλήθος ως κέντρο της ανάλυσής μου.

  • Αγανακτισμένοι – πλήθος, μια εγγυήτρια σχέση.


 Το μέγεθος του πλήθους που συμμετέχει στις ‘’λαϊκές συνελεύσεις ‘’ είναι και εγγυητής του νοήματός τους. Αυτό είναι φανερό σε κάθε άτομο που έχει πλησιάσει έστω και για λίγο μία από τις δεκάδες πλατείες που γίνονται οι ‘’λαϊκές συνελεύσεις’’  των Αγανακτισμένων. Οι αποφάσεις των συνελεύσεων αρχίζουν και τελειώνουν από την φράση ‘’ ελάτε να γίνουμε πολλοί για να….’’. Όταν ο κόσμος είναι πολλές χιλιάδες, όλα πάνε καλά. Όταν όμως λίγοι είναι αυτοί που επιλέγουν να περάσουν το βράδυ τους στην πλατεία,  τότε υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Σε αυτά τα πλαίσια έχουν κινηθεί, λίγο πολύ όλες οι συνελεύσεις και δεν είναι μυστικό ότι η επιτυχία του κινήματος βασίζεται μονάχα στη συμμετοχή. Η συμμετοχή παραγκωνίζει όλα τα υπόλοιπα. Η συμμετοχή είναι το μόνο κριτήριο. Σαν πως αν μαζευτούν 2 εκατομμύρια άτομα και μουντζώσουν τη Βουλή σύγχρονος θα  επέλθει η πολιτική αλλαγή και η κοινωνική δικαιοσύνη.

 Η πλειοψηφία των τοποθετήσεων στις συνελεύσεις έχουν θέμα τους το ‘’πώς θα φέρουμε παραπάνω κόσμο με το μέρος μας’’ και ελάχιστες αγγίζουν το περιεχόμενο των εκδηλώσεων και των διαδηλώσεων που περηφανεύονται πως οργανώνουν με τόση επιτυχία (αφού ήρθαν πολλές χιλιάδες κόσμου!). Μιλάμε για μία εμμονή με το πλήθος, μια εμμονή που μοιράζονται όλοι οι συμμετέχοντες ανεξαιρέτως . Αυτοθαυμάζονται και αυνανίζονται με την ιδέα των χιλιάδων που μαζεύτηκαν, άσχετα αν οι χιλιάδες δεν είναι μια ομάδα, είναι απλά ατομικότητες που βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Στο βωμό του πλήθους δεξιοί και αριστεροί, αναρχικοί και πατριώτες ξεχνούν τις διαφορές τους και συναθροίζονται. Σαν να μην τρέχει τίποτα.



 Δεν μπορώ να φανταστώ την παραπάνω συνθήκη, χωρίς αυτή να γεννά τεράστιες παθογένειες. 



 Από πού προέρχεται όμως αυτή η εμμονή των Αγανακτισμένων με το πλήθος; Δεν είναι το πρώτο κίνημα που έχει το πλήθος ως κινητήριο μοχλό. Το κίνημα του 2003 για την αντιπαγκοσμιοποίηση , οι εκδηλώσεις για ‘’το σκοπιανό και τη Μακεδονεία’’, οι διαμαρτυρίες της ΓΣΕΕ και πολλά άλλα κινήματα και διαδηλώσεις έχουν κοινό σημείο τους την εξάρτηση απο την μαζικότητα του πλήθους. Η αναζήτηση και η εξύψωση του πλήθους είναι μια διαδικασία, άλλο ένα φετίχ που έχει προέλθει κατευθείαν από τον κόσμο του θεάματος. Στα γήπεδα, στις συναυλίες, στις κομματικές συγκεντρώσεις και στις ταινίες του Hollywood το πλήθος πάντα παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Στα μάτια του μέσου ‘’Αγανακτισμένου’’, πλήθος σημαίνει δύναμη και το αντίστροφο. Άσχετα απο την ετερομορφία, την χαωτική σύνθεση και την απουσία δέσμευσης, το πλήθος είναι ο κανόνας. Χωρίς το πλήθος δεν είσαι τίποτα λοιπόν (κάπως φασιστικό ακούγεται αυτό).





  • ·       Το πλήθος ως αυτοσκοπός… και μετά το ξενέρωμα.
  
   Το κίνημα των Αγανακτισμένων, χωρίς να το σκεφτεί και πολύ έχει αντιστρέψει την θεμελιώδη διαδικασία που ακολουθούν όσοι προσπαθούν να στήσουν μια πολιτική ομάδα. Πρώτα αποφασίζεις τι θες να κάνεις και μετά προσπαθείς να βρείςάτομα που συμφωνούν μαζί σου και προσπαθείτε να πραγματώσετε τους βασικούς στόχους που έχετε θέσει. Ε όχι! Οι Αγανακτισμένοι κάνουν ακριβώς το αντίθετο! Πρώτα προσπαθούν να μαζευτούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες και μετά…. Και μετά βλέπουμε!
  Πώς θα μοιάζει αυτή η ιδιότυπη επανάσταση που οραματίζονται οι αγανακτισμένοι; Σαν τέλος της ταινίας V for Vendetta; Εκατοντάδες χιλιάδες άτομα θα παραταχθούν μπροστά από τη βουλή, κάτι μπάμ μπούμ θα ακουστούν, κάτι πυροτεχνήματα θα φανούν στο μουντό ουρανό και τέλος! Έπεσε η κυβέρνηση, έφυγαν με ελικόπτερο οι βουλευτές, όλα καλά και όλα ωραία…  Πέρα από την πλάκα όμως… Το ξενέρωμα από την χαοτικότητα της συνέλευσης του συντάγματος είναι δηλητήριο. Δηλητήριο για όσα άτομα υποψιάζονται αυτό που υποψιάζομαι και εγώ, δηλαδή πως η διαδικασία κάνει ατέρμονους κύκλους και παγιδεύεται στα ίδια και τα ίδια. Κανένα αντίκρισμα.
  
 Συνομιλώντας με αρκετά άτομα που συμμετέχουν στο κίνημα των Αγανακτισμένων Πολιτών έχω συμπεράνει πως βλέπουν νίκες παντού. Νίκες που δε μπορώ να διακρίνω. Κάθε μάζεμα που έχει πάνω από 2-3χιλιάδες άτομα στο Σύνταγμα είναι και μια νίκη. Κάθε μάζεμα που έχει πάνω από 500 άτομα στα Χανιά π.χ , είναι και μια νίκη. Κάθε ρεπορτάζ από κάποιο μεγάλο κανάλι είναι και μια νίκη. Με τόσες νίκες που έχουν επιτευχθεί, θα έπρεπε να ζούμε στην ουτοπική κοινωνία, όχι στη μιζέρια που βιώνουμε.


  • ·       Οι θυσίες στο βωμό του πλήθους και της ‘’ενώτητας’’.
  
  Για να γίνει εφικτή η ‘’ενότητα’’ που καλλιεργείται με τη σέσουλα στις συνελεύσεις των Αγανακτισμένων, είναι φυσικό και επακόλουθο να γίνονται αισθητές εκπτώσεις στην ποιότητα της διαδικασίας. Η απουσία οποιασδήποτε δέσμευσης και οι χιλιάδες  ‘’μικροί’’  συμβιβασμοί ανάμεσα στους θαμώνες των πλατειών έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία χαοτικών συνελεύσεων, όπου επαναλαμβάνονται τα ίδια και τα ίδια. Στις συνελεύσεις που έχω παρευρεθεί για να παρακολουθήσω οι αποφάσεις που λαμβάνονται δεν πραγματώνονται και η πλειοψηφία των παρευρισκομένων δεν συμμετέχουν σταθερά. Θεωρητικά και πρακτικά καινά, απειλούν την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας. Η σύνθεση του πλήθους, διαταξική. Εργαζόμενοι πιασμένοι χέρι χέρι με τα αφεντικά τους τραγουδούν τον εθνικό ύμνο. Άτομα με τελείως διαφορετικούς στόχους και συμφέροντα. Αριστεροί, βετεράνοι στην πολιτική και την παραπολιτική να κάνουν κήρυγμα, έχοντας αφήσει σπίτι τους την κομματική τους ταυτότητα πριν βγουν από το σπίτι. Αναρχικοί να ανέχονται τις Ελληνικές σημαίες, που με ευχαρίστηση θα έκαιγαν. Μικροί συμβιβασμοί μοιάζουν να κατακλύζουν το σκηνικό.

·       Συνοψίζοντας: 

  Οι λαϊκές συνελεύσεις των Αγανακτισμένων Πολιτών, κουβαλάνε μαζί τους όλα τα κουσούρια του διανοητικού μας σακατέματος. Είναι απότοκος της απουσίας πολιτικών διαδικασιών πραγματικά άμεσης δημοκρατίας και ισότητας. Εγώ ελπίζω για κάτι καλύτερο.
  

Αυτά προς το παρόν.


Ο σχολιασμός είναι θεμιτός.

   

3 σχόλια:

  1. Εστερνίζομαι σε πολύ μεγάλο βαθμό το γενικότερο προβληματισμό σου, ο οποίος πράγματι έχει μια αντικειμενική βάση... τη μακρόχρονη πνευματική και αγωνιστική ένδοια αυτού του λαού. Τα προβλήματα με το κίνημα των "Αγανακτισμένων" να ναι και ακόμα περισσοτέρα, ειδικά σε ένα πλαίσιο ιδεολογικής τοποθέτησης... Τώρα θα γυρίσουν και θα μου πουν ..."οι ιδέες ξόφλησαν από καιρό..." Κι όμως... πρέπει να αναρωτηθούμε τι θέλουμε... να αυξηθούν οι μισθοί και όλα καλά κι όλα ωραία... ή επιτέλους να εισαχθούν θεσμοί σ' αυτό το ατέλειωτο μπάχαλο για να μην πω τίποτε άλλο... Παρόλα αυτά δεν κρύβω πως έχω την ανάγκη να μην τα εκμηδενίζω όλα... τι εννοώ; Πρώτον, είμαστε ακόμα στην αρχή και θεωρώ ότι αυτό το συνονθύλευμα ανθρώπων που πολλά τους χωρίζουν (ενδεχομένως και πολλά τους ενώνουν για πολλούς από εμάς) θα βρει τον πολιτικό του προσανατολισμό κατά πάσα πιθανότητα όχι από κοινού και δεύτερον, ότι αυτό το κίνημα με όλες τις αδυναμίες και τις παθογένειες που το διακρίνουν κατάφερε να ασκήσει έντονη πίεση... το ότι πρέπει να υπάρχει κόσμος στις πλατείες είναι πλέον αντικειμενική ανάγκη, το ότι όπως τονίζεις δεν αρκεί είναι ολοφάνερο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δυστυχώς αμφιβάλλω για την δυνατότητα των Αγανακτισμένων να ασκήσουν οποιαδήποτε ''πίεση'', πέραν του θεαματικού της διαδικασίας (έτσι όπως μας παρουσιάζεται από την υπερπροβολή τους στα ΜΜΕ).
    Δηλαδή, όταν τα ΜΜΕ μας λένε ότι επειδή μαζεύτηκαν 100.000 άτομα στο Σύνταγμα, γίνονται ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό, εμείς τους πιστεύουμε; Γιατί πιο πολύ μου φαντάζει πιθανό, τα ΜΜΕ και τα μεγάλα αφεντικά να τρίβουν τα χέρια τους με την αδυναμία των Αγανακτισμένων να συνθέσουν ένα δυνατό ταξικό κίνημα με στόχους και σκοπούς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αυτό όμως ενδέχεται να μη γίνει και καθόλου, αν δεν δημιουργηθεί φορέας του κινήματος. Πιθανότερο, για μένα τουλάχιστον είναι να φτάσει η κατάσταση στο απροχώρητο εντελώς- σύντομα δηλαδή- να βγει στην αθήνα δύο εκατομμύρια κόσμος και να τα κανει γης μαδιαμ χωρίς στόχο και όραμα. Μονο για εκτόνωση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή